Kleilagen
In de Rupelstreek komt een geologische laag van klei aan de aardoppervlakte die geschikt bleek voor baksteenproductie. Daarom is men die klei al van in de middeleeuwen gaan ontginnen en verwerken. Op het eind van de 18de eeuw waren meer dan 100 steenbakkerijen actief langs de Rupel.
Het was een groot succesverhaal, maar de opkomst van beton en mechanisering zorgden dat de steenbakkerijen in de jaren 70 ten onder gingen.
De steenbakkerijnijverheid liet zijn sporen na in de Rupelstreek. Er zijn nog altijd heel wat restanten van fabrieksgebouwen, droogloodsen en schoorstenen te zien. De streek zit helaas ook opgezadeld met stortplaatsen, want veel putten werden opgevuld met afval. Maar het zorgde ook voor een uniek landschap met vergezichten en natuur die de vroegere kleiputten heroverde.
Poort De Beukelaer
Aan de Kardinaal Cardijnstraat in het centrum van deelgemeente Terhagen zie je de gerestaureerde poortmuur van de vroegere steenbakkerij De Beukelaer. De poort werd gebouwd in 1939. In 2012 werd de poortmuur gerestaureerd.
De poort is de uitvalsbasis voor een mooie wandeling door de natuur, langs erfgoedrelicten en het landschap dat getekend werd door de steenbakkerijgeschiedenis in de Rupelstreek.
Steenbakkerstunnels
De steenbakkerstunnels verbonden ooit de kleiputten met de machinehal en de ovens van de vroegere steenbakkerijen aan de Rupel. In samenwerking met Regionaal Landschap Rivierenland en Provincie Antwerpen werd het project ‘Rupelstreek aan de bak’ opgezet, dat focuste op tunnelmuurtjes en dus de herwaardering van de historische tunnels.
In Rumst werden de tunnelmuurtjes van tunnel nr. 41 in (het verlengde van) de Terhagenlei aangepakt.
de lein
Het historisch karakter van de Kapelstraat in Rumst wordt gevormd door de tunnelmuurtjes, samen met de zogenaamde ‘lein’ van Terhagen, de ijzeren reling die een gedeelte van de baan tussen Terhagen en Boom afzoomt.
De lein van Terhagen werd gebouwd tussen 1898 en 1905. De reling was er vooral voor de veiligheid van de passanten, want het pad tussen de straat met de tramsporen en de dieper gelegen kleiput was op sommige plaatsen maar 70 centimeter breed.
De lein aan poort De Beukelaer werd in 2024-2025 gerestaureerd.
