Geopark Schelde Delta, een gebied dat zich uitstrekt over Vlaanderen en Nederland, is sinds maart 2024 opgenomen in het netwerk van UNESCO Global Geoparks. Het is meteen een van de grootste UNESCO Geoparken ter wereld.
Unieke regio
UNESCO vindt het gebied van het Schelde estuarium zó geologisch, cultuurhistorisch en landschappelijk uniek dat de regio zich voortaan een UNESCO Global Geopark mag noemen. Het gebied is vanaf nu opgenomen in het internationale UNESCO Global Geopark Network. De regio met de haven, de vroegere kleiputten of de stuifduinen komt zo in een lijstje met onder meer de zwarte vulkanische stranden van Lanzarote, de lavavelden en kratermeren in IJsland en de diepe Colca Canyon in Peru.
Nergens ter wereld is de wisselwerking tussen mens en water - de samenwerking én de tegenwerking - nog zo zichtbaar in het landschap als in de Vlaams-Nederlandse Schelde Delta.
Grensoverschrijdend netwerk
Het Schelde Delta gebied beslaat in Vlaanderen delen van de provincies Antwerpen, West- en Oost-Vlaanderen en in Nederland de provincies Zeeland en het westelijk deel van de provincie Noord-Brabant. Goed voor een oppervlakte van 5.500 km². Daarmee is Geopark Schelde Delta een van de grootste Unesco Geoparken ter wereld.
Vijf provincies waren initiatiefnemers voor het stevige aanvraagdossier en werkten hiervoor samen met meer dan 60 gemeentebesturen, kennisinstellingen (zoals HZ/Ugent), musea (zoals museum Rupelklei, Watersnoodmuseum of Mercatormuseum) en de toeristische diensten … Een huzarenstukje van publiek-private, internationale samenwerking. Eén van die partners is Gemeente Rumst.
50 miljoen jaar jong
Het huidige landschap van Geopark Schelde Delta is een verhaal van 50 miljoen jaar bodemdaling en -opheffing, van stijging en van daling van de zeespiegel, van getijdenwateren, rivieren en klimaatverandering. Daarnaast toont het de afwisselende rol van natuurlijke processen en menselijke invloeden van de laatste tweeduizend jaar: de Deltawerken, kleiputten voor de baksteennijverheid, turfwinning voor energie en zout, houtkap voor de bouw, gecontroleerde overstromingsgebieden (Sigmaplan)…
Internationaal keurmerk voor geologie
Geoparken zijn plaatsen van internationaal geologisch belang, met een omvattende aanpak van erfgoedbescherming, educatie, wetenschap en duurzame ontwikkeling. Om het label van Unesco Global Geopark toe te kennen, neemt Unesco de internationale waarde van het geologisch erfgoed, de cultuurhistorie en de natuur in overweging. Wereldwijd zijn er 213 Unesco Geoparken in 48 landen.
Rumst, een interessante site
Rumst, met haar open kleigroeve, vormt binnen dit verhaal een interessante geologische site. Het rijke steenbakkerijverleden van de gemeente vertelt mee het cultuurhistorisch verhaal.
(Be)Leefbare Schelde: een samenwerking over grenzen heen
De gemeente Rumst werkt mee aan het project (Be)Leefbare Schelde. Een Interreg Vlaanderen-Nederland project met als doel het toeristisch verder ontwikkelen van de grensoverschrijdende Schelde-Delta regio in functie van het verkrijgen van de Geopark-status van UNESCO voor het gebied.
Het Schelde-estuarium vormt een unieke geologische eenheid die de grensstreek tussen Vlaanderen en Nederland verbindt. De streek kent een gemeenschappelijke cultuurhistorische geschiedenis, maar ook een gedeelde gemeenschappelijke uitdaging voor de toekomst. Het vereist sterke samenwerking om het projectgebied te kunnen profileren als toeristische topbestemming. Ook de gemeente Rumst maakt hier deel van uit.
Het project omvat renovatie en ontwikkeling van toeristische Parels en Poorten, de ontwikkeling van langzame verbindingsroutes en de ontwikkeling van een integrale strategie voor het verbinden en ontsluiten van het gebied. Belangrijk voor de verbinding is de doorontwikkeling van de ‘7 verhaallijnen voor het Geopark’ over heden, verleden en de toekomst van het gebied zoals ‘Tussen oerland en mensenhand’, ‘Leven met het water’ of ‘Bestaan en werken’.
Waarom is dit belangrijk voor de gemeente Rumst?
De gemeente Rumst is één van de toeristische Poorten in dit project, zoals bijvoorbeeld het Zwin ook een dergelijke Poort is. Het ligt aan een ingang van het projectgebied van dit Geopark en vervult dus een belangrijke functie.
De site aan de watertoren in Rumst is een plek die je inzicht geeft in geologische geschiedenis. Er zijn maar weinig plaatsen waar je de geologische lagen zo goed kan waarnemen, en in de grondlagen de geschiedenis kan bekijken en bestuderen. Ooit kwam de oceaan tot op dit punt. Dit valt allemaal nog steeds te zien in de grondlagen en wat daar reeds teruggevonden werd, zoals haaientanden. Deze locatie biedt een unieke kijk op wat er onder de grond aan geschiedenis zit.
Omwille van deze reden werd de gemeente Rumst mee geselecteerd om Europese subsidies te ontvangen.
Bekijk het filmpje over de wetenschappelijke workshop Geopark Scheldedelta over de Rumstse Kleiputten op de Rupelkleidag 2023:
