Sinds 2020 houdt het H5-vogelgriepvirus lelijk huis bij wilde vogels in Europa, met als gevolg een grote vogelsterfte in de natuur, ook in Vlaanderen. Naar alle waarschijnlijkheid is het vogelgriepvirus een constante geworden in de wildevogelpopulaties in Europa, waardoor het vogelgrieprisico het hele jaar door aanwezig blijft. Hieronder vind je info over de acties en maatregelen die je moet nemen als je een dode of zieke vogel vindt, of als je zelf vogels houdt.
Wat moet je doen?
Het Departement Zorg vraagt daarom aan iedereen om de nodige voorzichtigheid in acht te nemen wanneer ze dode of zieke vogels zien:
- Zie je een zieke of dode vogel, raak die dan nooit met blote handen aan
- Hou ook huisdieren op afstand van dode en zieke vogels
- Meld dode vogels en vossen steeds aan de (gratis) influenzalijn op 0800/99777 (opgelet, dit nummer is enkel bereikbaar in de voormiddag op weekdagen) of aan het VOC (vogelopvangcentrum) Brasschaat-Kapellen (03 376 45 15 - info@vocbrasschaatkapellen.be)
- Zieke vogels kan je ook melden aan het VOC Brasschaat-Kapellen
- Afhankelijk van de situatie zal de dode vogel opgehaald worden voor onderzoek door het VOC
- Indien de dode vogel niet wordt opgehaald, moet je deze als eigenaar verwijderen
- Contacteer je gemeente als je niet weet wie de eigenaar of beheerder van het terrein is (milieu@rumst.be)
- Moet je de vogel toch aanraken, gebruik dan altijd wegwerphandschoenen en een mondmasker
Hoe vogelkadavers verwijderen?
Als je dode vogels aantreft in jouw tuin of bos, moet je die verwijderen. Gaat het slechts over enkele kadavers, dan kun je ze in een diepe put begraven en goed toedekken met aarde (zonder plastieken zak natuurlijk). Opgelet: de kadavers moeten minimaal met 50 cm aangestampte aarde toegedekt worden zodat ze niet worden opgegraven door wilde dieren. Je kunt de kadavers ook verwijderen via een destructiebedrijf zoals Rendac.
Het is verboden om kadavers van dieren mee te geven met het restafval. Het vogelgriepvirus dat de huidige problemen veroorzaakt, kan andere diersoorten (onder wie mensen) besmetten, hoewel dit vrij ongebruikelijk is. Neem daarom steeds de juiste (bioveiligheid)maatregelen bij elke manipulatie van dode of zieke vogels die hieronder beschreven worden.
Bioveiligheidsmaatregelen
Voor wie in aanraking komt met zieke of dode vogels
Vogelgriepvirussen kunnen naast vogels ook zoogdieren zoals de mens besmetten. Er zijn op dit moment echter geen aanwijzingen dat de vogelgriepvirussen die momenteel in de wilde fauna circuleren in België een risico vormen voor de volksgezondheid. Toch is een occasionele humane besmetting mogelijk bij nauw contact met grote virusdeeltjes (terug te vinden in besmette vogels en hun uitscheidingen). Daarom is het belangrijk dat de juiste bioveiligheidsmaatregelen genomen worden door alle personen die in contact komen met noodlijdende en dode wilde vogels. Ook roofdieren (zoals vos en marterachtigen) kunnen besmet zijn met vogelgriep door het eten van besmette vogels, daarvoor gelden dezelfde voorzorgsmaatregelen.
- Draag steeds wegwerphandschoenen en een mondmasker bij het manipuleren van kadavers (latexhandschoenen zijn ideaal) en noodlijdende vogels.
- Als je grote aantallen dode vogels moet ruimen draag dan ook een veiligheidsbril.
- Personen met verminderde immuniteit mogen absoluut geen noodlijdende of dode vogels manipuleren.
- Als transport van kadavers nodig is, verpak de kadavers in een stevige afgesloten plastic zak en transporteer de kadavers in een aanhangwagen of topbox (dus niet in de wagen zelf), reinig de aanhangwagen/topbox na gebruik.
- Als transport van noodlijdende vogels nodig is, vervoer ze dan in een afgesloten plastic bak of kartonnen doos. Plaats de doos in een afgesloten koffer van de auto, indien dat niet kan, draag dan steeds een mondmasker tijdens de autorit. Karton wordt nadien afgevoerd via papier, een plastic bak moet gereinigd worden met water en zeep en nadien ontsmet worden voor hergebruik. Draag tijdens de reiniging ook steeds een mondmasker en wegwerphandschoenen. In afwachting van transport van zieke vogels plaats je de doos met het dier nooit in een binnenruimte (berging, garage, …) maar steeds in de buitenlucht eventueel onder een afdak.
- Let er goed op dat je met je wegwerphandschoenen zeker niet de mond of ogen aanraakt.
- Was na elke manipulatie en zéker voor het aanraken van voedsel de handen, onderarmen en nagels met zeep of ontsmettingsmiddel en water.
Aandacht voor katten- en hondenhouders
Zoogdieren kunnen besmet worden door het eten van besmette vogels. Zorg daarom dat dode en zieke vogels uit je tuin verwijderd worden. Hierboven kun je lezen hoe je dat best bioveilig doet.
Wanneer je gaat wandelen met de hond, hou je huisdier dan steeds op afstand van zieke en dode vogels.
Katten lopen vrij in de natuur, dus ook buiten je tuin kunnen ze in aanraking komen met besmette vogels. Het is daarom belangrijk dat je in huis steeds een goede hygiëne volgt, zoals:
- Reinig altijd je tafel en keukenwerkblad goed voor je voeding bereidt
- Geef huisdieren een apart voederbakje, laat ze de menselijke huisraad (borden, kommetjes) niet aflikken
- Was de voederbakjes van huisdieren in een andere spoelbak dan de keukenspoelbak. Als dat niet kan, reinig de keukenspoelbak dan steeds goed na het wassen van de voederbakjes
- Geef liefst geen rauw dierenvoeder aan je kat en hond
- Contacteer een dierenarts als een huisdier ziektesymptomen vertoont
Mag je de vogels in je tuin nog voederen bij vogelgriep?
Ook al werd het vogelgriepvirus vastgesteld bij in het wild levende vogels in Vlaanderen, je mag tuinvogels blijven voederen via een voedertafel of -silo. Door het aanbieden van voedsel verhoog je natuurlijk wel het risico dat een besmette vogel andere vogels kan besmetten, maar daarnaast help je de vogels met voedsel de koude wintermaanden door.
Let er wel op dat eventueel gedomesticeerde vogels zoals gehouden kippen, eenden of ganzen niet in contact komen met de voederplaatsen en uitwerpselen die zich rond die voederplaatsen bevinden.
Meer info:
Vogelgriep in Vlaanderen: info en richtlijnen | Agentschap voor Natuur en Bos
Vogelgriep (Aviaire influenza) | Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen